Widok pochodzi z wydawnictwa: Album widoków historycznych Polski poświęcony Rodakom, seria czwarta, Warszawa 1877, plansza 122. Orda ujął Nieśwież od strony rzeki Uszy, z widocznym zespołem zamkowym (z basztami i dwiema wieżami) oraz dwoma kościołami: bernardynów (jednonawowy, ze szczytem ze spływami) i pojezuickim (z kopułą na skrzyżowaniu naw i wolnostojącą wieżą). Pierwszym panem na Nieświeżu z rodu Radziwiłłów był Mikołaj zw. Czarnym (1515–1565), a pierwszym ordynatem nieświeskim Mikołaj Krzysztof zw. Sierotką (1549–1616). Ufundował on m.in. zamek oraz kościoły bernardynów i jezuitów. W dziejach Nieświeża zapisali się też Michał Kazimierz zw. Rybeńką (1702–1762) i Karol Stanisław zw. Panie Kochanku (1734–1790). Z powodu zaangażowania się po stronie Napoleona kolejnego ordynata, Dominika Radziwiłła (1786–1813), dobra nieświeskie, ołyckie i mirskie zostały w 1812 r. zasekwestrowane, w maju 1813 r. zaś skonfiskowane. Zabiegał o nie (po śmierci Dominika w grudniu 1813 r.) Antoni Radziwiłł, któremu udało się uzyskać w marcu 1814 r. decyzję cara Aleksandra I przyznającą mu majoraty: Nieśwież, Ołykę i Mir. O majątki te, z finansowego punktu widzenia najważniejsze, troszczył się mniej niż o te pozostające pod panowaniem pruskim, w których stale mieszkał. Nieśwież odziedziczyli potomkowie Antoniego i Luizy, spośród których najwięcej zasłużyli się dla miasta i ordynacji Antoni Fryderyk (1833–1904) i jego żona Maria Dorota de Castellane oraz ich syn Albrecht (1885–1935). Napoleon Orda, rysownik, pianista i kompozytor, w 1831 r. walczył w powstaniu listopadowym, po jego upadku osiadł w Paryżu, gdzie uczył się rysunku u pejzażysty, malarza akwarelisty Pierre’a Girarda. Miał szerokie kontakty wśród emigracji polskiej, bywał w domu Adama Mickiewicza, zaprzyjaźnił się z Fryderykiem Chopinem, u którego pobierał lekcje muzyki. W 1856 r. skorzystał z ogłoszonej przez cara Aleksandra II amnestii i powrócił do kraju. Od 1860 r. wędrował po ziemiach dawnej Rzeczypospolitej, szkicując widoki miast i wsi, utrwalając wygląd zamków, pałaców, rezydencji magnackich i dworków szlacheckich. Co roku latem, aż po kres swego życia, objeżdżał kolejne regiony kraju, rysował ołówkiem wybrane motywy, a zimą wykańczał szkice akwarelą. Nieśwież odwiedził w lipcu 1876 r., wykonał wówczas kilka rysunków przedstawiających zarówno panoramę miasta, jak i poszczególne budowle – kościół i klasztor benedyktynek, kościół i klasztor benedyktynów oraz zamek Radziwiłłów.
Litografował Alojzy Misierowicz (ok. 1825 – po 1900) wg rysunku Napoleona Ordy (1807–1883) w zakładzie litograficznym Maksymiliana Fajansa (Warszawa 1
1877
grafika
papier
litografia tonowana
25,3 × 28,8 cm
