Foto za: www.palacradziwillow.pl
Pałac Radziwiłłów w Balicach to wyjątkowy obiekt na mapie województwa małopolskiego, oddalony niecałe 15 kilometrów od centrum Krakowa, otoczony wspaniałymi starym parkiem, w którym rośnie wiele gatunków rzadko występujących krzewów i drzew.
W 1887 r. Balice zakupił Dominik Radziwiłł, i jeszcze w tym samym roku przystąpił do gruntownej przebudowy całego założenia. Prace remontowe do 1894 r. prowadzili wybitni architekci: Tadeusz Stryjeński i Zygmunt Haendl. Zamysłem i ambicją Radziwiłłów było stworzenie rodzinnego gniazda łączącego komfort i nowoczesność ze staropolską tradycją oraz godne nawiązanie do rodowych siedzib przodków. Fundamentalna zmiana dotyczyła przekształcenia istniejącej siedziby o charakterze „villi – cassino” (willi podmiejskiej). Poprzez świadome wykorzystanie ukształtowania terenu oraz przemyślane zestawienie bryły budynku z krajobrazowym wnętrzem parku osiągnięto zamierzony efekt malowniczości. Wnętrza zyskały nowe elementy wyposażenia trwałego: dekorację sztukatorską ścian i faset, inkrustowaną stolarkę drzwiową, intarsjowane podłogi, balustrady oraz marmurowe kominki. Dumą i chlubą gospodarzy były zgromadzone w pałacu dzieła sztuki, pamiątki rodowe orazinne artefakty. Niemiecka agresja w 1939 r.odcisnęła dramatyczne piętno na balickiej ziemi.Niemcy przejęli pałac w Balicach, pozwolili jednak Radziwiłłom zamieszkać w oficynie. Przez cały okres okupacji Radziwiłłowie angażowali się w działalność konspiracyjną. W styczniu 1945 r. do Balic weszli Rosjanie. Na oczach dorosłych i dzieci plądrowali pałac, niszczyli i szabrowali pozostawiony dobytek i ruchomości, palili zabytkowe meble, rozkradli konie i powozy, dokonali masowej rzezi bydła. W lutym 1945 r. NKWD aresztowało księcia Hieronima i jego syna Leona (syna i wnuka księcia Dominika). Radziwiłłowie zostali wywiezieni do Ałczewska, obecnie Donieckie Zagłębie Węglowe. Więźniowie byli przetrzymywani w obozowych barakach otoczonych drutem kolczastym, zmuszani do ciężkich robót w zakładach metalurgicznych oraz przy budowie drogi. Szóstego kwietnia 1945 r. z powodu krańcowego wycieńczenia i chorób umarł ostatni właściciel Balic, Hieronim Radziwiłł. Pochowano go w stepie, w drewnianej skrzyni zbitej z desek. Syn Hieronima, książę Leon, dzięki nieustającym zabiegom dyplomatycznym został zwolniony z obozu. Wyjechał przez Francję do Argentyny, gdzie zmarł w 1973 r. Zdewastowany i splądrowany pałac w Balicach przekazano Uniwersytetowi Jagiellońskiemu. W latach 50-tych XX w. jego nowym właścicielem został Instytut Zootechniki. Dzięki generalnemu remontowi przeprowadzonemu w latach 1977–1987 całe założenie pałacowe odzyskało blask.
